Lịch sử về tên đường Trần Cao Vân quận 1 thành phố Hồ Chí Minh

Từ đường Mạc Đĩnh Chi đến công trường Quốc tế, dài khoảng 431m lộ giới 20m

1. Vị trí: Đường Trần Cao Vân ở quận I nằm trên địa bàn phường Đakao, và ở Quận 3 nằm trên địa bàn phường 6, bắt đầu từ đường Mạc Đĩnh Chi đến công trường Quốc Tế, thường gọi công trường hồ Con Rùa, qua các ngã tư Phùng Khắc Khoan, Hai Bà Trưng. Đường này lưu thông hai chiều. Lộ giới mỗi bên 10m.

2. Lịch sử: Đường này thuộc loại xưa nhất vùng Sài Gòn, thời Pháp thuộc từ ngày 14 - 7 -1877 gọi là đường Larclauze. Từ ngày 4 - 8 -1943 đổi là đường Verdun. Ngày 22 - 3 - 1955 chính quyển Sài Gòn đổi là đường Trần Cao Vân cho đến nay.

3. Tiểu dẫn: TRẦN CAO VÂN (Bính dần 1866 - Bính thìn 1916)

Nhà yêu nước, lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Duy Tân, quê làng Tư Phú, tổng Đa Hòa, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (nay là h. Điện Bàn, t. Quảng Nam).

Thuở nhỏ ông học chữ Hán, khi đi thi lấy tên là Trần Cao Đệ, lúc vào chùa lấy pháp danh là Như Ý, biệt hiệu Hồng Việt, Chánh Minh, Bạch Sĩ. Lúc hoạt động chống Phảp mói đổi trên là Trần Cao Vân.

Năm 1882 ông đi thi thì bệnh nặng, không dự thi được và từ đó xảy ra nhiều biến cố dồn dập của vận nước, ông bỏ luôn cử nghiệp, dấn thân vào công cuộc cứu nước.

Năm 1886 ông vào tu tại chùa Cổ Lâm (thuộc h. Đại Lộc) rồi ra mở trường dạy học nhằm chiêu tập chiến hữu. Năm 1892 ông từ giã Quảng Nam vào hoạt động ở Bình Định, Phú Yên. Dấu chân ông từng qua các vùng trung châu và núi rừng các tỉnh này. Tại đây ông cùng các chiến hữu tạo được nhiều cơ sở chống Pháp như Võ Trứ, Thầy chùa Đà Bạc (ở Phú Yên, Binh Định).

Năm 1898 cuộc khởi nghĩa của Võ Trứ thất bại (do ông làm cố vấn) ông bị bắt giam ở ngục Phú Yên một thời gian ngắn, vì nhờ Võ Trứ đã khẳng khái nhận tất cả hậu quả do mình gây ra. Ra tù chưa được 2 năm thì năm Canh tí 1900 ông lại bị bắt giam tại nhà lao Bình Định vì vụ án “Trung thiên dịch Yêu thơ yêu ngôn” xúi nhân dân phiến loạn, bị kết tội đưa về giam ở Quảng Nam, đến năm 1907 mới được trả tự do.

Năm 1908 phong trào Duy Tân lên cao, ông lại bị thực dân bắt lần nữa, đày ra Côn Đảo đến năm 1914 mới phóng thích.

Năm 1916, ông thành lập Hội Việt Nam Quang phục chuẩn bị khởi nghĩa chống Pháp. Cuộc khởi nghĩa sẽ tiến hành vào lúc 1 giờ sáng ngày 3-5-1916; nhưng cơ mưu bị tiết lộ ông và vua Duy Tân cùng các đồng chí bị Pháp bắt rồi bị chúng chém tại Huế năm 1916.

Thông tin về đường Trần Cao Vân được cập nhật từ cuốn "Đường Phố Thành Phố Hồ Chí Minh" Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin 2001, Nguyễn Q. Thắng, Nguyễn Đình Tư
Nội dung của cuốn sách Đường Phố Thành Phố Hồ Chí Minh sẽ cung cấp cho các bạn hầu hết những những tiểu sử nhân vật hay lai lịch địa danh đã được đặt tên cho những con đường trong thành phố Hồ Chí Minh với lần đổi tên đường gần nhất. 

Mỗi tên đường trong sách được trình bày rất cụ thể khi xác định từ vị trí giáp ranh của từng con đường, cho đến lịch sử của nó và cuối cùng là tiểu sử của nhân vật mà con đường được mang tên. 

Hy vọng thông qua tập sách mỏng này các bạn sẽ hiểu thêm về lịch sử của từng con đường và đặc biệt là con đường mà ngôi nhà của chúng ta đang tọa lạc.

Đường Phố Thành Phố Hồ Chí Minh
Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin 2001
Nguyễn Q. Thắng, Nguyễn Đình Tư
1027 Trang